Veel mensen klagen over het online werken: ze voelen zich eenzaam, hebben het gevoel dat ze te weinig kunnen bijdragen en komen doodmoe achter hun scherm vandaan. Het is nog steeds een ‘second best’. Zelf ervaar ik dat helemaal niet zo. Als je online werken systemisch benaderd, organiseer je jezelf en je werk autamatisch op een andere manier en voorkom je dat je erop leegloopt.
Online werken systemisch benaderd
Als je online op dezelfde manier wilt samenwerken als wanneer je fysiek in dezelfde ruimte bent, loop je helemaal leeg. Niet zo gek want je mist dan veel informatie, alle communicatie is formeel en na de call zit je weer in je eentje naar je scherm te turen. De systemische benadering biedt een aantal hele praktische aanknopingspunten die gek genoeg, nog nauwelijks gebruikt worden.
Systemisch werk heeft de afgelopen jaren een grote opmars gemaakt, eerst vooral via opstellingen. Er is Nederland een uitgebreid aanbod aan opleidingen en literatuur. Het gedachtegoed is eigenlijk veel praktischer en toepasbaarder dan dat de literatuur soms suggereert. Zelf heb ik het vertaald naar Rake Vragen.
Als je doorhebt hoe systemen functioneren dan kun je hier in online samenwerken heel gemakkelijk je voordeel mee doen. Het gaat wel net even wat verder dan een rijtje met tips, het gaat over vanuit welke innerlijke verbindingen jij aanwezig bent. Iets wat gek genoeg door de meeste mensen volledig vergeten of genegeerd wordt. Als je doorhebt hoe je dit kunt organiseren wordt het online werken direct een stuk eenvoudiger en kost het je veel minder energie.
1 Maak het groter
Als je veel thuiswerkt kan je wereld wat klein worden. Veel professionals zeggen zich geïsoleerd te voelen. Het gaat ten koste van de motivatie en het gevoel een zinvolle bijdrage te leveren. Vanuit de systemische benadering is dit volstrekt logisch: Iets is namelijk altijd deel van een groter geheel.
Het is gemakkelijk om dat gevoel te verliezen als je je niet genoeg verbonden voelt. Een systeem is altijd deel van een groter systeem. Dat betekent dat wat jij doet, of wat jouw team doet, altijd deel is van iets groters. Het staat niet op zichzelf. Door de veelal analytische manier waarop we onze processen ingericht hebben verlies je gemakkelijk het gevoel bij een groter geheel te horen.
Het gaat gelijk beter wanneer je dat grotere geheel expliciet een plaats geeft in je online meetings.
Heb het erover. Laat een foto zien van de impact die jij met je team hebt: hier doen we het voor. Als je kunt voelen dat het ertoe doet, heb je toegang tot meer informatie en energie. En zorg dat je blikveld zich niet alleen op je scherm richt maar ook op de wereld waarin je scherm staat.
Veel mensen zetten zichzelf of hun functie centraal. Maar als jij en je functie deel zijn van een groter geheel, is het beter die ordening om te draaien: het grotere geheel staat centraal en jij bent daar een deel van. Een belangrijk deel weliswaar, zonder jou zou het niet hetzelfde zijn, maar toch ben je niet meer dan een deel. Door in je hoofd deze ordening te kiezen, creëer je direct meer ruimte voor jezelf. De druk gaat er vanaf en daardoor heb je volledig toegang tot al je vermogens.
2 Verbind je met het veld, niet met je scherm
Als je samen in één ruimte bent, dan kijk je naar elkaar. Je ziet de subtiele reacties van de ander en reageert daar op. Online is deze informatie niet beschikbaar. Veel mensen proberen dit te compenseren door extra geconcentreerd naar het scherm te kijken. Dit heeft een averechts effect: het tekort aan informatie wordt vergroot en die informatie die er wel is, wordt op deze manier gemist.
De truuk is om te werken vanuit het gevoel deel van dat grotere geheel te zijn. Als je deel bent van een groter geheel, dan heb je daarmee direct toegang tot alles wat bij dat geheel hoort. Zoals je als lid van een familie automatisch toegang hebt tot wat er bij die familie hoort, toegang tot de verhalen, de tradities, het netwerk, de gewoontes en ook de bezittingen. Een deel van die toegang bestaat uit materiële zaken, zoals de manier waarop je gefaciliteerd wordt in het online werken maar een ander deel, dit deel wordt het meest vergeten, gaat over informatie. Traditioneel wordt dit de Cultuur genoemd.
Het is dat onzichtbare maar zeer voelbare deel van de organisatie waar gewoonten en normen wonen. In systemisch jargon heet dit een ‘veld’.
Een veld bevat alle informatie van dat grotere geheel.
Informatie over alles wat er ooit gebeurd is, over waarom een systeem ooit is opgericht en over wat er in potentie mogelijk is. Deze omschrijving is veel abstracter dan de realiteit: denk eens aan een feest waar je naar toe ging. Zodra je binnenstapte kon je al voelen wat voor soort avond het zou worden. Dat was het veld van dat feest. Of dat project waar je ooit aan werkte waarin alles vanzelf leek te gaan. Dat je elkaar naar een hoger niveau tilde. Dat is werken vanuit een veld.
Je krijgt toegang tot het veld met al die informatie door jezelf deel van dat geheel te maken. De informatie komt in vorm van een onderbuikgevoel, een idee dat je maar niet loslaat, gevoel voor timing en ritme, een onweerstaanbare neiging om -nee- te zeggen ook al begrijp je zelf niet waarom, verhoogde hartslag of een verandering in je ademhaling.
3 Zet je lichaam aan
Als mijn kinderen op een regenachtige dag te veel uren aan het gamen zijn, kan ik dat aan hun lichamen zien. Zij voelen het zelf ook: het is alsof hun lichaam de hele dag afwezig is geweest. Als je online werkt (of games speelt!) is het gemakkelijk om je lichaam te vergeten. Je bent gefocust op je scherm, toetsenbord en camera. Je wereld wordt kleiner en je kunt nauwelijks nog toegang tot de informatie van het veld krijgen.
Zorg dat je lichaam altijd meedoet als je online werkt. Je lichaam is namelijk de antenne voor informatie uit het veld, voor informatie uit het grotere geheel waar jij op dat moment deel van bent. De vorm van die informatie vraagt dat je je antenne aanzet en veranderingen kunt waarnemen.
Er zijn heel veel eenvoudige technieken, je moet ze alleen wel gebruiken.
Een van die technieken is een bodyscan: ga in gedachten verschillende delen van je lichaam langs en voel hoe het is. Begin bijvoorbeeld met je ademhaling en neem waar hoe je ademhaalt. Doe hetzelfde voor je hart, je bloed, je temperatuur en je buik. Een andere techniek is tapping. Dan klop je zachtjes met je hand of vingers op je nek, hoofd, gezicht, schouders en op je verdere lichaam. Op deze manier doet je hele lichaam mee.
Er zijn ook technieken die je met elkaar kunt doen, bijvoorbeeld aan het begin van de call. Kijk elkaar aan voor ongeveer 60 seconden, microfoons open maar zonder iets iets te zeggen. Of begin met de camera’s uit en spreek af dat je de camera pas aanzet als je er echt 100% bent. De anderen wachten tot iedereen er is.
Als je lichaam aanstaat dan kun je waarnemen wat er met jou gebeurt tijdens de call. Krijg je hartkloppingen als iemand iets zegt? Interessant! Waar reageer je op via hartkloppingen als signaal? Vaak is dat bijzonder relevante informatie die we helaas nauwelijks gebruiken omdat ons analytische brein daar geen toestemming voor geeft.
Het woord ‘verbinding’ wordt steeds vaker gebruikt. Ten koste van begrippen als ‘inhoud’ en ‘doelen’ en zelfs ‘succes’. Het is wat mij betreft een van de goede dingen die corona ons..
Misschien vertellen die hartkloppingen wel dat het heel spannend is wat er staat te gebeuren. Je zou hardop kunnen benoemen dat het spannend is wat er staat te gebeuren of de anderen vragen waar het spannend is. Als die hartkloppingen informatie uit het veld bevatten en je geeft het betekenis, dan verdwijnen de hartkloppingen als signaal. Het is immers niet meer nodig om het signaal af te geven omdat het opgepikt is.
Raar? Ja. Voor je analytische brein wel, die heeft feiten en voorbeelden nodig als informatie. Maar je systemische brein, die werkt via de signalen die je lichaam ontvangt.
Conclusie
Er zijn andere strategieën nodig om op een gezonde manier te kunnen thuiswerken. Systemisch werk biedt onverwacht praktische handvaten die je toegang tot een heel ander soort informatie geven, informatie die juist vanuit online werken heel nuttig is. Maak gebruik van wat er is en laat het je hierdoor goed gaan. Ook als je online moet werken.