Verbeter je leven - Zelfreflectie

De wijze les van Sophie Hellinger

In 2013 volgde ik een seminar bij Bert en Sophie Hellinger. Hoewel we officieel voor Bert Hellinger kwamen, was het Sophie die het meeste indrukt maakte. In samenwerking met het Tijdschrift voor Coaching schreef ik er een artikel over.

Het begin

“Werk zonder LIEFDE. Heb geen MEDELIJDEN. Wees zonder INTENTIE. Wees zonder ANGST.” De boodschap wordt kracht bijgezet door een priemende vinger die de lucht insteekt.

Sophie neemt een pauze, zodat we goed begrijpen hoe belangrijk deze boodschap is. Een voor een kijkt ze ons aan. Vijfhonderd coaches, trainers en therapeuten in een seminar van Bert en Sophie Hellinger. We houden onze adem in.

Stel je voor wat er met jou en jij in jouw werk gebeurt als je niet meer wordt verblind door liefde. Als je geen medelijden mee hoeft te slepen. Als je niet gevangen wordt genomen door doelen en intenties. Zou je dat allemaal durven loslaten?

De strengheid van Sophie is niet nieuw. Wanneer het seminar start, verbiedt ze ons notities te maken. “Als je notities maakt, ben je aanwezig met je hoofd. Voor dit seminar eis ik dat je met je hart aanwezig bent.” Natuurlijk is er toch iemand die stiekem notities maakt. Sophie legt het seminar stil en de overtreder krijgt een publieke bestraffing.

Er is iets bijzonders aan de woorden van Sophie. Op het eerste gezicht zijn ze volstrekt tegengesteld aan alles wat ik heb geleerd. Zonder liefde werken? Zonder intentie? Echt? Maar toch, er is iets waardoor ik vol aandacht luister. En ik luister niet alleen, ik ben ook zeer bereid om mijn eigen vaste waardes in te ruilen voor wat Sophie voorstelt. Even vraag ik me af of ik ongemerkt bent gehersenspoeld.

Maar iets in de woorden van Sophie stimuleert me het avontuur aan te gaan.

Op avontuur zonder veiligheid

De meeste opleiders besteden veel aandacht aan het creëren van een veilige context. Een veilige omgeving is de voorwaarde om te kunnen leren en je te ontwikkelen, zo is de algemene gedachte. Sophie Hellinger doet niet aan. Ze vermindert de veiligheid zelfs met het publiekelijk berispen van de persoon die het waagt aantekeningen te maken. Zonder pardon, zonder medelijden.

De leiders van het seminar beschermen ons in elk geval niet, dat is wel duidelijk. Het gebrek aan veiligheid maakt iets opmerkelijks mogelijk. Iedereen wordt nu gedwongen op eigen benen te staan. Bij nader inzien helemaal niet zo gek om expres te zorgen voor een gebrek aan veiligheid. Want wie wil er nou worden gecoacht door een professional die niet sterk genoeg is en bescherming van anderen nodig heeft?

Gedwongen worden om op eigen benen te staan, niet in de verleiding kúnnen komen de eigen behoeften aan veiligheid te projecteren op de teacher, zorgt voor een diepe leerervaring, ver voorbij tools en technieken. Voorbehouden en voorwaarden krijgen geen kans.

In mijn eigen werk creëer ik duidelijke onveiligheid door aan het begin mezelf openlijk te ontslaan van de verwachting dat ik verantwoordelijk ben voor de leerervaring. “Ik ben er niet verantwoordelijk voor dat jij iets leert” zeg ik dan. En: “ik ben er ook niet verantwoordelijk voor dat jij het vandaag leuk hebt of dat je iets kunt met wat ik je te bieden heb”.

Vaak voeg ik er ook nog aan toe dat ze mij niet moeten geloven: “Geloof niets van wat ik zeg. Toets of het alles wat je al weet en kunt, verrijkt.” Ik meen het oprecht. Ik ben niet meer bang voor de reacties. Ik weet namelijk dat deze onveiligheid mij en de deelnemers in de best mogelijke omstandigheden brengt om zelf eigenaar te zijn. Ieder vanuit zijn eigen rol. Zonder angst.

Op avontuur vanuit volle aanwezigheid

Twee mensen op hoge leeftijd schuifelen de zaal in. Het lijkt wel een eeuwigheid te duren. De zaal zit gespannen te wachten: als dat maar goed gaat, dat trappetje op. Ten tijde van het seminar is Sophie ergens begin 70, Bert achter in de 80. Eenmaal op het podium worden zij twee vitale mensen die iets belangwekkends te vertellen hebben. Naar beiden luister je graag. Sophie lijkt onvermoeibaar. Ze heeft de beste kwaliteit van aanwezigheid van ons allemaal. Ook wanneer ze op een stoel zit en luistert naar wat haar man vertelt.

Kwaliteit van aanwezigheid betekent het vermogen om er te zijn (presence) zonder dat iets moet of dat je de bijeenkomst een bepaalde richting op stuurt (werken vanuit het Lege Midden). Het tegenovergestelde daarvan is als je een plan of doel op het oog hebt, je de voorwaarden en grenzen bepaalt van wat er kan gebeuren. Je opvattingen over hoe de wereld in elkaar zit, bepalen wat er wel niet bij mag horen. Je sluit onbedoeld dat wat je niet hebt kunnen bedenken, uit.

Ook alles wat je niet begrijpt, sluit je uit. Als je gesprekspartner vervolgens iets inbrengt dat buiten jouw beeld van de werkelijkheid valt, is de primaire reactie om die informatie niet toe te laten. Je gesprekspartner zal vervolgens jou proberen te overtuigen van de waarde van de informatie; een klassieke respons. Zo gaat veel energie verloren. En hoewel er hele goede technieken en methoden ontwikkeld zijn die het effect van dit mechanisme beperken, kan het veel makkelijker, namelijk door niets te hoeven weten.

Het niets hoeven en moeten weten, schept enorm veel ruimte. Alles kan weer meedoen, waardoor er veel eenvoudiger verbindingen worden gelegd. Sophie hoefde heel veel niet terwijl haar kwaliteit van aanwezigheid hoog was. Dáár precies sprak de uitnodiging uit om met haar op avontuur te gaan.

Tegenwoordig bestaat mijn voorbereiding op acquisitie- en intakegesprekken en dergelijke vooral uit het organiseren van mijn kwaliteit van aanwezigheid. Hoe zorg ik voor een maximale presence in het gesprek, zonder dat ik me laat leiden door doelen of opdrachten die vooraf bepaald zijn. Geen keurslijf meer met vragen die beantwoord moeten worden maar vragen die uitnodigen om te onderzoeken. Hoe beter mijn kwaliteit van aanwezigheid, hoe meer er mogelijk is in het gesprek. Zonder intentie.

Een avontuur op zoek naar waar de liefde hoort

Het is mooi om deze twee mensen samen aan het werk te zien. Vooral de momenten van hun onderlinge oogcontact zijn betoverend. Alles zit erin. Vertrouwen, overgave, het gevoel gedragen te zijn en niet in de laatste plaats: liefde. Deze liefde is ook zichtbaar in de omgang van Bert en Sophie met hun inner circle. De mensen die hen assisteren bij het seminar. Ook hier is de liefde wederzijds. Maar als ze ons aankijken, als teachers verandert er iets. Het is een subtiele maar onmiskenbare verandering. De blik in hun ogen is anders.

Auteurs als Neale Walsch en Deepak Chopra hebben liefde en angst als twee uitersten tegenover elkaar gezet. Uitersten waartussen je kunt kiezen; met de oproep te kiezen voor liefde. Werken zonder liefde én zonder angst gaat verder dan deze dualiteit. Je brengt hierdoor jezelf in een andere dimensie. Het model van de uitersten voelt onmiddellijk beklemmend. Het is niet meer of het een of het ander, het is voorbij dit alles. In dit voorbij alles kom je op een diepe laag van mens-zijn.

Je bent dan volledig aanwezig en tegelijk in een soort trance. Je voelt perfect aan wat je volgende stap zal zijn, bijna alsof je geleid wordt. Je doet of zegt dingen, die je vooraf niet bedacht had maar waarvan je direct weet: ja dit klopt, hier gaat het over. De interventies komen niet úit maar stromen dóór jou naar buiten. In je reflectie achteraf verzin je er soms nog mooie verklaringen voor, maar die doen de ervaring eigenlijk allemaal tekort. Vanuit dit voorbij alles, lever je je beste werk. Ook wanneer dat onzichtbaar is voor anderen.

Het is een soort flow maar dan een die jou en wie jij bent en wat jij kunt, overstijgt. Je bent niet de beste versie van jezelf, je bent deel van iets groters en staat daar aan ter beschikking.

Ik ervaar dit gevoel vaak wanneer ik schrijf. Het begint met een gedachte dat ik ergens iets over wil zeggen maar nog niet precies weet wat. Als ik helemaal aanwezig en niet gefixeerd ben op een idee of een mooie vondst in de tekst, dan is het alsof ik mezelf kan aansluiten op een bron die groter is dan ik. De woorden komen als vanzelf. Zonder liefde.

Thuiskomen na het avontuur

Het seminar is inmiddels jaren geleden. De woorden van Sophie zijn een inspiratie geworden in mijn werk. Niet als een mechanische techniek of als een kunstje maar als onderliggend startpunt voor mijn werk. Niet als dogma maar als een uitdaging.

Door te werken zonder liefde, medelijden, intentie en angst kan ik niet anders dan alles wat ik weet en vind, terugtrekken. Als ik dat doe én tegelijkertijd zorg dat ik een hoge kwaliteit van aanwezigheid heb dan ontstaat automatisch een uitnodiging om te onderzoeken. En het mooie is: steeds als ik denk dat ik het nu echt hélemaal begrepen heb, ontdek ik een nieuw aspect van deze boodschap, alsof ik een goudader ontdek. Zonder liefde. Zonder angst.

meer
Rake Vragen

gratis
inspiratie

Volg alle blogs, video’s en podcasts van Siets Bakker over hoe zij Rake Vragen en systemisch werken gebruikt om een goed leven te leiden.

Je ontvangt iedere twee weken een mail met nieuwe inspiratie. Het is natuurlijk gratis en je kunt je elk moment afmelden.

Verbeter je leven - Mindset shift
Scroll naar boven