Verbeter je leven - Zelfreflectie

Praat ik met de functie of met de persoon?

Dit is de tweede van een driedelige serie blogs over mijn praktijk als consultant en teamcoach. 

Inleiding

De functieharmonisering loopt uit op een rommeltje. Logisch, want het is een ratjetoe van regelingen en afspraken. Achter elke uitzondering zit een verhaal en het geheel heeft niets meer te maken met taken en functies. Dus mag de consultant aan een volle zaal met medewerkers met uiteenlopende financiële functies, uitleggen hoe na de reorganisatie de harmonisering van de functies precies geregeld gaat worden. De directeur luistert achterin de zaal mee. 

Het nut van functies

Een functiebeschrijving en -waardering is een handig iets. Het geeft door middel van taal de structuur en begrenzingen aan van wat een medewerker geacht wordt te doen. Er zijn tal van stijlen om functies te beschrijven. Tegenwoordig houden organisaties vooral van generieke functies, zodat binnen de functie wat bewegingsruimte ontstaat.

Het tweede doel van een functieomschrijving is het regelen van arbeidsvoorwaarden. De arbeidsvoorwaarden zijn direct gekoppeld aan een functie. Zo hoef je niet steeds met iedere individuele medewerker te onderhandelen.

Dat is alles, tenminste op het niveau van de bovenstroom.

Identificatie met functies

Daaronder gebeurt nog iets anders. Hoe onveiliger de cultuur in een organisatie, hoe sterker mensen zich gaan identificeren met hun functie. Ze wórden hun functie. Zodra dat gebeurt, wordt het hele functiesysteem ondermijnd. Veranderingen in functies, zoals bij een harmonisatie, raken het individuele en persoonlijke niveau. Medewerkers die zich hebben vereenzelvigd met hun functie zijn kwetsbaarder op het vlak van integriteit, bijvoorbeeld bij het aannemen van geschenken.

Veel organisaties hebben richtlijnen voor het aannemen van geschenken. Maar terwijl die richtlijnen ervan uitgaan dat het geschenk aan de functie wordt gegeven, ervaart de medewerker dat het geschenk voor hem persoonlijk is. Een cruciaal onderscheid, dat tot heel andere beslissingen kan leiden.

Het is vrij eenvoudig om deze identificatie op te sporen en vanuit de onderstroom naar de bovenstroom te brengen. Als je vermoedt dat een medewerker geïdentificeerd is met zijn functie, vraag dan wie er aan het woord is. Spreekt de functie of de persoon? Om iemand te helpen van die identificatie af te komen kun je vragen: “Als niet jij maar iemand anders met dezelfde functie hierover zou moeten beslissen/adviseren, wat zou die persoon dan zeggen?”

Gedoe met functies oplossen

Als je te maken hebt met gedoe rond functies, zoals beschreven in de inleidende alinea, is het zinvol om eerst het onderscheid tussen functie en persoon op de onderstroom zichtbaar te maken. Het inrichten op de bovenstroom wordt daarna een stuk eenvoudiger. De technieken uit organisatieopstellingen zijn hiervoor heel geschikt en gemakkelijk in het gebruik.

De consultant vraagt de medewerkers in de zaal zich in te beelden dat hun functie voor ze staat. “Wat is er wel mogelijk en wat niet als je functie voor je staat?”, vraagt de consultant. De tweede stap is omgekeerd: “Wat als je functie achter je staat? Wat is er dan wel en niet mogelijk?” En: “Voor het soort werk dat jullie doen, wat is krachtiger? Je functie voor je plaatsen of achter je?”

De directeur zit geboeid te luisteren

Het lijken rare vragen en ze zijn ogenschijnlijk onbeantwoordbaar. Maar ook deze groep met financials voelt precies waar het over gaat. De vragen en het gesprek dat volgt, leggen het – onbewuste – onderscheid tussen functie en persoon bloot. Dat plaatst het harmoniseringsproces in een heel andere context. Vanaf nu kan het weer over de functies zelf gaan.

meer
Rake Vragen

gratis
inspiratie

Volg alle blogs, video’s en podcasts van Siets Bakker over hoe zij Rake Vragen en systemisch werken gebruikt om een goed leven te leiden.

Je ontvangt iedere twee weken een mail met nieuwe inspiratie. Het is natuurlijk gratis en je kunt je elk moment afmelden.

Verbeter je leven - Mindset shift
Scroll naar boven